Fotogrametri cisimlerin şekil ve büyüklüklerinin resimlerinden yada diğer elektronik ortamlardan belirlenmesi bilimi ve sanatıdır. “Bilim” kelimesi burada çok önemlidir ; matematik, fizik ve kimya bilimlerini ve pratikteki uygulamalarını kapsamaktadır. “Sanat” sözcüğünü de gözardı etmemek gerekir çünkü iyi sonuçlar sadece uygun resimlerden elde edilebilir ki buda açık ve anlaşılır görüntüler gerektirir. Bu da görüntü işleme teknikleriyle sağlanır.
En genel anlamıyla fotogrametri ISPRS (International Society for Photogrametry and Remote Sensing) in tanımına göre ; “fotografik görüntülerin ve elektromanyetik enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlanması sonucu fiziksel cisimler ve bunların çevresine ilişkin bilgileri oluşturan ve bu bilgilerin analizini yapan bir bilim dalıdır.”
Fotogrametrinin matematiksel modeli merkezi izdüşümdür. Merkezi izdüşümün matematiksel ve geometrik özellikleri kullanılarak fotoğraftaki nesnelerin; şekil, konum, büyüklük, görünüş, vb özellikleri kolayca belirlenebilir. Ayrıca fotoğrafta görülen nesnelerin renk yada gri tonlarındaki değişimlerin incelenmesi ve bunların yorumlanması sayesinde nesnelerle ilgili semantik ve topolojik bilgilerde elde edilebilir.
Fotogrametrinin ana amacı uzaktaki cisimlerin geometrik parametrelerini fotoğraflar yardımıyla elde etme işlemidir. Fotogrametriyi, resmi çekilecek objeye, kullanılan malzemeye veya değerlendirme yöntemine göre sınıflandırmak mümkündür
1. Resim Çekilen Yerin Konumuna Göre:
a. Yer Fotogrametrisi
b. Hava Fotogrametrisi
c. Uydu Fotogrametrisi
d. Yakın Resim Fotogrametrisi
2. Değerlendirmede Kullanılan Resim Sayısına Göre:
a. Tek Resim Fotogrametrisi
b. Çift Resim Fotogrametrisi
3. Değerlendirme Yöntemine Göre:
a. Anolog Fotogrametri
b. Analitik Fotogrametri
c. Dijital Fotogrametri
4. Uygulama Alanlarına Göre:
5. Resim Ölçeklerine Göre:
1.1. Fotogrametrinin Bazı Özellikleri :
• Fotogrametride bilgiler fotoğraf çekimi yoluyla toplanır.
• Fotogrametride bilgi toplama işlemi cisim üzerinde hiçbir etki bırakmaz.
• Semantik bilgiler gerek geometrik gerekse fiziksel bilgilerin yorumlanması sırasında kolaylık sağlar.
• Fotografik olarak kaydedilen bilgiler belgesel bir nitelik taşır. İstenildiği zaman işlenebilir ve ölçüler tekrar tekrar yapılabilir.
• Bilgi toplama süresi yersel yöntemlere göre çok daha kısadır. Çalışmaların büyük bir kısmı büroda yapılır.
• 4. Boyut olarak zamanın alınmasıyla her türlü hareket, değişim ve oluşumlar incelenebilir.
• Fotogrametri dolaylı bir ölçü tekniğidir. Gerekli ölçme ve gözlemler cisimler yerine resimler üzerinde yapılır. Yanına gidilemeyen cisimlerin ölçülmesi fotogrametride mümkün olmaktadır.
• Fotogrametride hem görünen hemde görünmeyen ışınlarla çekilmiş fotoğraflar kullanılabilir. Yani görünen ışık dalgalarından başka kızıl ötesi, mor ötesi, termal vs gibi gözle görülmeyen ışık dalgalarıyla çekilen fotoğraflarda kullanılabilir.
• Fotogrametrik yöntemlerin bilgisayar sistemlerinde yorumlanması kolaydır. Son yıllarda dijital fotogrametride yaşanan gelişmelerle resimler doğrudan dijital formatta elde edilebilmekte ve doğrudan bilgisayara aktarılabilmektedir.
1.2. Fotogrametrinin Uygulama Alanları:
• Ülke ölçmelerinde jeodezik ülke ağının sıklaştırılması ,
• Büyük, orta ve küçük ölçekli topoğrafik haritaların yapımında
• 1/5000 ölçekli kadastral haritaların yapımında
• Bölge şehir ve imar planlarının hazırlanmasında fotogrametri geniş oranda kullanılmaktadır.
Fotogrametrinin yukarıda sayılan klasik haritacılık işlerinden başka yoğun bir şekilde kullanıldığı sınırsız alan vardır.
• Planlama ve alt yapı çalışmalarında
• Ziraat, ormancılık ve zoolojide
• Jeolojide, buzulların araştırılmasında
• Coğrafya ve jeomorfolojide
• Mimarlık, tarihi eserlerin restorasyonu ve korunmasında, arkeolojide
• Olay ve kaza yerlerinin alımında
• Balistik uydu jeodezisi ve uzaktan algılamada
•Konum, hız ve deformasyon ölçülerinde
• Dalga hareketlerinin ve yerkabuğunun izlenmesinde
• Tıbbi görüntülerin değerlendirilmesinde
• Sportif faaliyetlerde
• Askeriyede
• Meteoroloji, astronomi, fizik, yer fiziği ve mikroskobik ölçmelerde
• Otomotivde , gemi, uçak yapımı, model denemeleri vs gibi uygulamalarda kullanılmaktadır.
